آیا هدفون‌های بی‌سیم برای سلامتی ضرر دارند؟

در طی سال‌های اخیر دودمان جدیدی از هدفون‌ها و ایرفون‌ها به بازار عرضه شده که به جای استفاده از سیم، از ارتباط‌های بی‌سیم همچون بلوتوث استفاده می‌کنند. یگانه از مهم‌ترین سوال‌هایی که در اثناء به کارگیری این دستگاه‌ها به ذهن می‌رسد این است که آیا آن‌ها برای سلامتی بی‌خطر هستند یا خیر.

بدون شک فناوری‌های بی‌سیم و ارتباطات مبتنی بر آن‌ها، دنیایی که در آن حیات می‌کنیم را متحول کرد‌ه‌اند. از رادیوها گرفته لغایت تلویزیون‌ها و گوشی‌های همراه هرکدام به نوعی از فناوری‌های بی‌سیم بهره‌گیری می‌کنند لغایت قابلیت‌های ویژه‌ای را در پسندیدن کاربران خویش پیمان دهند. اگرچه هرکدام از این فناوری‌ها، همراه با خود قابلیت‌ها و ویژگی‌های زیاد عالی را معرفی کرده‌اند، ولی بی گمان به کارگیری آن‌ها بدون عیب و ایراد نیست.

مهم‌ترین سخت دستگاه‌های بی‌سیم که ارسال و اخذ اطلاعات در آن‌ها توسط فرکانس‌های رادیویی صورت می‌گیرد این است که تابش آن‌ها در تمامی جهات صورت می‌گیرد و این تابش تنها به سمت دستگاه مقصد و اخذ کننده محدود نیست. این سوژه سبب می‌شود که در همگی اوقات، حتی در حالی که مشغول احضار این مطلب هستید هم امواج بی‌سیم وWi-Fi  متعددی به تن شما برخورد کند. در کنار این امواج، سیگنال‌های ضعیف دیگری نظیر امواج رادیویی FM/AM، امواج ماهواره‌ای و دیگر امواجی که هر روز در گوشه ها-کناره ها ما منتشر می‌شوند نیز قابل یافت است.

خوشبختانه به علت اینکه از منابع انتشار بسیاری از این امواج بعید هستیم، تاثیرات منفی و مضر آن‌ها قابل چشم‌ پوشی است. با این حال کماکان می‌توان دستگاه‌های بی‌سیمی را یافت که در گوشه ها-کناره ها قلب و مغز ما شغل می‌کنند و باید آن‌ها را به عنوان یک منبع امواج به حساب بیاوریم. به عنوان مثال می‌توان به هدفون‌ها و ایرفون‌های بی‌سیم اشاره کرد که این ایام استفاده از آن‌ها نزد کاربران زیاد مرسوم شده است.

حدود سه سال پیش بود که اپل با رونمایی از نسل نخست از ایرفون‌های ایرپاد، این محصولات را به عنوان رده جدیدی از هدفون‌های بی‌سیم به همگان معرفی کرد. تا جایی که این ایام گواه رونمایی از طیف وسیعی از محصولات همانند هستیم که با پیشباز احسان از سوی کاربران نیز مقابل شده‌اند.

در قیاس با هدفون‌های سیمی، این محصولات به علت ساختاری که دارند میزان میدان الکترومغناطیسی (EMF) اکثریت تولید می‌کنند. اما آیا استفاده از این هدفون‌های بی‌سیم، ارزش قراردادن بدن در روبرو این حجم اغلب از میدان الکترومغناطیسی را دارد؟ در این مطلب قصد داریم پس از بررسی ایرفون‌های بی‌سیم و ساختار عملکرد آن‌ها، به میزان امواج مضر تولید شده بدست این دستگاه‌ها نگاهی داشته باشیم و در منتهی خطرات موجود در هنگام به کارگیری آن‌ها را باره ارزیابی قرار دهیم.

ایرباد‌های بی‌سیم چگونه پیشه می‌کنند؟

تقریباً همگی ایربادهای بی‌سیم موجود در بازار حائز ساختار مثل و یکسانی هستند و برای ارتباط با دستگاه‌های گوناگون از بلوتوث کاربرد می‌کنند. از این بابت از بلوتوث برای پیوندیدن این ایربادها بهره‌گیری می‌شود که این پیوستگی دارای مصرف انرژی کمی است و وانگهی بدست بسیاری از دستگاه‌ها به عنوان یک وابستگی استاندارد کوتاه‌برد حمایت می‌شود.

ارتباط بلوتوث برای نقل و انتقال اطلاعات از محدوده فرکانس 2.4 تا 2.4835 گیگاهرتز استفاده می‌کند. جالب است اگر بدانید که اجاق‌های مایکروفر نیز در همین محدوده فرکانسی کار می‌کنند با این فرق که میان انرژی مصرفی آن‌ها از زمین تا آسمان تفاوت وجود دارد. مصرف یک مایکروفر می‌تواند در بازه 600 لغایت 1200 وات باشد اما ایرفون‌های بلوتوثی در کلاس 2 از این تقسیم از محصولات ردیف بندی می‌شوند؛ به این معنی که محدوده تحت پوشش آن‌ها به 10 متر می‌رسد و بیشینه انرژی مصرفی بدست آن‌ها 2.5 میلی وات است. به این ترتیب می‌توان گفت که مصرف انرژی یک ایرفون بی‌سیم کمینه 240 هزار برابر کمتر از یک مایکروفر است. به عبارت دیگر، برای یک زوج ایرباد ماه‌ها طول می‌کشد لغایت معادل انرژی مصرفی یک مایکروفر در هر دقیقه را به استفاده برساند.

اما آنچه که باید در این مطلب به رسیدگی آن بپردازیم میزان مصرف انرژی این دستگاه‌ها نیست؛ بلکه این شدت میدان الکترومغناطیسی یا EMF تولید شده در دستگاه است که در تعیین میزان سلامتی آن اهمیت دارد.

نرخ جذب خاص چیست و چه معنایی دارد؟

نرخ جذب ویژه که در زبان انگلیسی با عنوان Specific Absorption Rate معرفی و به چهره اختصار SAR نامیده می‌شود، اثر می‌دهد که چه مقدار از انرژی فرآوری شده توسط میدان‌های الکترومغناطیسیِ ناشی از امواج رادیویی بدست تن انسان جذب می‌شود. این مقدار در یکتا وات بر کیلوگرم (W/Kg) اندازه‌گیری می‌شود و نشان می‌دهد که به کارگیری یک دستگاه بدست کاربران امن هست یا خیر.

مشکل از جایی آغاز می‌شود که برخلاف بسیاری از دیگر اندازه‌گیری‌ های علمی، تعیین میزان SAR برای دستگاه‌های گوناگون با کمی مناقشه به اتفاق است. میدان‌های الکترومغناطیسی به صورت یکنواخت منتشر نمی‌شوند و به همین دلیل اندازه‌گیری‌ های صورت گرفته، به عنوان میانگین انرژی جذب شده بدست حجم مشخصی از بافت‌ مطرح می‌شود.

در آمریکا، سازمان تنظیم مقررات ارتباطی این مملکت (FCC) محدودیت SAR برای گوشی‌های همراه را 1.6 وات بر کیلوگرم تعیین کرده است. براساس استانداردهای تعیین شده بدست این سازمان برای اندازه‌گیری میزان SAR در این دستگاه‌ها، حداکثر انرژی جذب شده توسط یک گرم از بافت انسان محاسبه می‌شود.

اما کشورهای اروپایی از استاندارد‌های شناسایی شده بدست International Electrotechnical Commission یا IEC پشتیبانی می‌کنند. این استانداردها اعلام می‌کنند که هر دستگاهی که دارای میزان SAR کمتر از 2 وات بر کیلوگرم باشد و در اندازه‌گیری این مقدار، دست کم 10 گرم از بافت انسان مورد رسیدگی بگیرد، برای استفاده بی‌خطر است.

می‌توان گفت استانداردهای تعیین شده توسط IEC در واقعیت از اعتبار بسیار اکثریت برخوردار هستند. استانداردهای FCC برای اندازه‌گیری میزان SAR، در سال 1989 تنظیم و در آن مغز انسان از ترکیبی از آب و الکترولیت در عقیده گرفته شده است که در قیاس با درستی زیاد متفاوت به نظر می‌رسد. براساس این استاندارد باید قبل از اندازه‌گیری میزان SAR از دستگاه‌های مختلف، راز به مدت شش دقیقه در معرض امواج الکترومغناطیسی حاصل از آن‌ها پیمان بگیرد. این سررسید در قیاس با مدت سررسید به کارگیری دستگاه‌های مختلف در سال 2019 زیاد متفاوت است و می‌توان گفت نتایج غیرواقعی را به دنبال خواهد داشت. در ریشه-بن-بیخ می‌توان این موارد را بخش معدودی از معایب و کاستی‌های این استانداردها دانست.

مقدار SAR در ایربادهای امروزین چقدر است؟

با پروا به اینکه مراحل اندازه‌گیری مقدار SAR برای دستگاه‌های مختلف حائز پیچیدگی‌های کثرت بوده، بهتر است در این مورد نظر یگانه از کارشناسان و صاحب نظرانِ بنام در مقوله امواج الکترومغناطیسی را جویا شویم. دکتر Joel Moskowitz، مدیر پژوهشگاه سلامت خانواده و انجمن دانشگاه کالیفرنیا برکلی است که هر از چندگاهی نتایج جدیدترین مطالعات خویش در گویه میزان تابش الکترومغناطیسی دستگاه‌های مختلف را منتشر می‌کند.

بالاخره آیا ایربادهای بی‌سیم برای سلامتی بدون خطر هستند؟

اگرچه به نکویی قصد این سوال مشخص است، اما هنوز استجابت مناسبی برای آن مطرح نشده است. دکتر Moskowitz در پذیرش به این سوال اعلام می‌کند که استفاده از هدست‌های بی‌سیم به کاربران رهنمود نمی‌شود و وی نیز به دلیل شدت بالای تابش میدان الکترومغناطیسی، از این دستگاه‌ها بهره‌گیری نمی‌کند. او در ضمن معتقد است که در بررسی‌های صورت گرفته از این دستگاه‌ها، میزان SAR کمتر از آنچه در راستی هستی دارد گزارش می‌شود.

تاکنون مدرک معتبری مبنی بر اینکه هدفون‌های بی‌سیم برای سلامتی انسان زیان داشته باشند، توسط نیامده است؛ چرا که الی به امروز مطالعه‌ای بر روی پرتو سوء حاصل از استفاده بلندمدت از این دستگاه‌ها چهره نگرفته است. از طرف دیگر، میان کارشناسان و صاحب نظران نیز رویداد نظری در باره نشانه منفی حاصل از میدان الکترومغناطیسی ایربادهای بی‌سیم وجود ندارد. گروهی از آن‌ها معتقدند که باید قوانین محکم‌تر و سخت‌تری در این مورد وضع شود و گروهی دیگر اندیشه می‌کنند میدان الکترومغناطیسی حاصل از ایربادها زیاد ضعیف است و در حال حاضر در مورد تاثیر سوء آن‌ها بر روی سلامتی انسان بزرگ‌نمایی می‌شود. می‌توان گفت که در حال حاضر پیروان نظریه دوم اغلب هستند.

منبع : healthline.com